Reactieve artritis
Reactieve artritis is een vorm van ontstekingsreuma en een vorm van perifere spondyloartritis. Spondyloartritis (SpA) is een verzamelnaam voor een groep reumatische aandoeningen met een aantal gemeenschappelijke kenmerken, zoals een ontsteking in de wervelkolom, in het bekken en in de gewrichten van de armen of benen.
We onderscheiden: axiale spondyloartritis, perifere spondyloartritis of een mengvorm.
• In het geval van axiale spondyloartritis zijn er vooral ontstekingen in het bekken en de wervelkolom. Ankyloserende spondylitis is een vorm van axiale spondyloartritis.
• Bij perifere spondyloartritis heeft u vooral ontstekingen in de grote gewrichten in de armen of benen. Artritis psoriatica, artritis bij darmaandoeningen en reactieve artritis zijn vormen van perifere spondyloartritis.
• U kunt een mengvorm hebben, dat u axiale spondyloartritis heeft met perifere artritis ontstekingen en omgekeerd kunt u perifere spondyloartritis hebben met rugpijn (axiale spondyloartritis).
Bij reactieve artritis raken meestal uw grote gewrichten ontstoken, zoals enkels, polsen of knieën, maar in principe kan elk gewricht in uw lichaam ontstoken raken. De oorzaak van de ontsteking ligt niet bij het ontstoken gewricht zelf. De gewrichtsontsteking is een reactie op een bacteriële of virale infectie ergens anders in uw lichaam, bijvoorbeeld in uw darmen, urinewegen, maag, keel of geslachtsorganen. Meestal bevinden deze bacteriën zich in de geslachtsdelen (Chlamydia trachomatis) of de darmen (Campylobacter, Salmonella, Shigella en Yersinia). De Chlamydia trachomatis-bacterie veroorzaakt een ontsteking aan de geslachtsorganen en is seksueel overdraagbaar. In de darmen kan de infectie veroorzaakt worden door een bacterie, die u bijvoorbeeld binnen kunt krijgen door voedsel niet op een hygiënische manier te bereiden. Reactieve artritis heeft vaak geen symptomen, maar kan een pusachtige of waterige afscheiding van de geslachtsorganen veroorzaken. De darmbacteriën kunnen diarree veroorzaken. Als u binnen een maand diarree of een genitale infectie krijgt, raadpleeg dan een zorgverlener. Als u ook huiduitslag, ontstoken ogen en/of ontstoken genitaliën heeft, dan heeft u waarschijnlijk reactieve artritis na een urineweg en/of genitale infectie.
Virale infecties, zoals mazelen, rode hond, hepatitis B en humaan parvovirus kunnen ook reactieve artritis veroorzaken.
De meeste gevallen van reactieve artritis duren een korte periode. Als u een infectie heeft opgelopen, duurt het 2 tot 4 weken voordat één of meerdere gewrichten ontstoken raken en u ook last krijgt van huiduitslag, ontstoken ogen en/of ontstoken geslachtsorganen. Maar reactieve artritis kan binnen zes maanden, nadat u weer hersteld bent, terugkeren, een post-virale artritis zelfs na een paar weken. Ook houden sommige mensen een lichte pijn in de gewrichten na hersteld te zijn van de reactieve artritis. Bij een klein deel van de mensen worden de gewrichtsontstekingen chronisch.
Reactieve artritis na een genitale infectie komt het vaakst voor bij mannen tussen de 20 en 50 jaar.
Reactieve artritis na een infectie in de urinewegen of darmen komt zowel bij mannen als bij vrouwen voor.
Reactieve artritis werd vroeger het syndroom van Reiter genoemd.
Oorzaak van reactieve artritis
Reactieve artritis is een vorm van ontstekingsreuma en een vorm van perifere spondyloartritis. Spondyloartritis (SpA) is een verzamelnaam voor een groep reumatische aandoeningen met een aantal gemeenschappelijke kenmerken, zoals een ontsteking in de wervelkolom, in het bekken en in de gewrichten van de armen of benen.
We onderscheiden: axiale spondyloartritis, perifere spondyloartritis of een mengvorm.
• In het geval van axiale spondyloartritis zijn er vooral ontstekingen in het bekken en de wervelkolom. Ankyloserende spondylitis is een vorm van axiale spondyloartritis.
• Bij perifere spondyloartritis heeft u vooral ontstekingen in de grote gewrichten in de armen of benen. Artritis psoriatica, artritis bij darmaandoeningen en reactieve artritis zijn vormen van perifere spondyloartritis.
• U kunt een mengvorm hebben, dat u axiale spondyloartritis heeft met perifere artritis ontstekingen en omgekeerd kunt u perifere spondyloartritis hebben met rugpijn (axiale spondyloartritis).
Bacteriële en virale infecties
Bij reactieve artritis raken meestal uw grote gewrichten ontstoken, zoals enkels, polsen of knieën, maar in principe kan elk gewricht in uw lichaam ontstoken raken. De oorzaak van de ontsteking ligt niet bij het ontstoken gewricht zelf. De gewrichtsontsteking is een reactie op een bacteriële of virale infectie ergens anders in uw lichaam, bijvoorbeeld in uw darmen, urinewegen, maag, keel of geslachtsorganen. Meestal bevinden deze bacteriën zich in de geslachtsdelen (Chlamydia trachomatis) of de darmen (Campylobacter, Salmonella, Shigella en Yersinia).
• Urineweg- en genitale infecties
De Chlamydia trachomatis-bacterie veroorzaakt een ontsteking aan de geslachtsorganen en is seksueel overdraagbaar. Het is een seksueel overdraagbare infectie (SOA). In de darmen kan de infectie veroorzaakt worden door een bacterie, die u bijvoorbeeld binnen kunt krijgen door voedsel niet op een hygiënische manier te bereiden. Reactieve artritis kan ook voorkomen na een infectie met gonorroe, een seksueel overdraagbare infectie (SOA). Laat uw partner testen op seksueel overdraagbare aandoeningen als u een ontsteking aan uw geslachtsorganen heeft opgelopen.
• Maag-darminfecties
Voedselinfecties door Campylobacter, Salmonella, Shigella en Yersinia kunnen reactieve artritis veroorzaken. Het is belangrijk uw voedsel op een hygiënische manier klaar te maken.
• Virale infecties
Virale infecties, zoals mazelen, rode hond, hepatitis B en humaan parvovirus kunnen ook reactieve artritis veroorzaken. Bij een virale infectie kan de artritis vrijwel gelijktijdig met de infectie zelf optreden. Meestal geneest de aandoening ook sneller dan artritis na een bacteriële infectie.
• Een keelontsteking
Een keelontsteking door de groep-A-streptokokken (tonsilitis, roodvonk) kan leiden tot een post-streptokokken-reactieve-artritis (PSRA). Deze keelontsteking kan ook leiden tot acuut reuma.
Zie afbeelding links: een streptokokken-bacterie.
• Ziekte van Lyme
Reactieve artritis kan soms een gevolg zijn van de bacterie borrelia burgdorferi, die de ziekte van Lyme veroorzaakt. Het is niet bekend waarom u na een bacteriële infectie wel reactieve artritis krijgt en een ander niet.
• Een verzwakt immuunsysteem
Patiënten met een verzwakt immuunsysteem als gevolg van AIDS en HIV kunnen ook reactieve artritis ontwikkelen.
Ziekteproces
Reactieve artritis kan een pusachtige of waterige afscheiding van de geslachtsorganen veroorzaken. De darmbacteriën kunnen diarree veroorzaken. Als u binnen een maand diarree of een genitale infectie krijgt en ook huiduitslag, ontstoken ogen en/of ontstoken genitaliën heeft, dan heeft u waarschijnlijk reactieve artritis na een urineweg en/of genitale infectie. Als u een infectie heeft opgelopen, duurt het 2 tot 4 weken voordat één of meerdere gewrichten ontstoken raken. In het ontstoken gewricht zelf zitten geen bacteriën, maar uw immuunsysteem reageert toch alsof er in dat gewricht een infectie is. In het gewricht zijn soms antigenen van bacteriën aanwezig, wat wijst op een reactie van het immuunsysteem. De oorzaak van die reactie is niet bekend.
Erfelijke factor
Het is niet bekend waarom iemand na een bacteriële infectie wel reactieve artritis krijgt en de ander niet. Maar de aanleg voor reactieve artritis is misschien erfelijk. Waarschijnlijk spelen genetische factoren een belangrijke rol. Zo is bijvoorbeeld aangetoond dat mensen met het humaan leukocyten antigeen (HLA B-27), een erfelijke factor, meer kans hebben om een reactieve artritis te krijgen. Circa 80% van de mensen met reactieve artritis heeft volgens onderzoek het gen HLA-B27 in het bloed. Maar niet iedereen met het gen HLA-B27 krijgt ook reactieve artritis. Omgekeerd zijn niet alle mensen met reactieve artritis drager van het gen HLA B-27.
Image ID 13149889 © Sebastian Kaulitzki | Dreamstime.com
Klachten bij reactieve artritis
Reactieve artritis behoort tot de groep van reumatische aandoeningen onder de verzamelnaam Spondyloarthritis (SpA).
Spondyloarthritis (SpA) is een verzamelnaam voor een groep reumatische aandoeningen (ankyloserende spondylitis (AS), reactieve artritis, artritis psoriatica en artritis bij inflammatoire darmziekten – colitis ulcerosa en ziekte van Crohn) met een aantal gemeenschappelijke kenmerken, zoals ontstekingen in de wervelkolom, het bekken en de gewrichten van de armen of benen.
We onderscheiden: axiale spondyloarthritis en perifere spondyloarthritis en een mengvorm.
• axiale spondyloarthritis, daarbij heeft u vooral last van de rug, waarbij pijn of ontstekingen aan de gewrichten van het bekken (de SI gewrichten) en/of de wervelkolom ontstaan (ankyloserende spondylitis).
• perifere spondyloarthritis, daarbij heeft u vooral klachten van artritis buiten uw rug om in de schouders, heupen, knieën of voeten. Bij perifere spondyloarthritis raken vooral de grote gewrichten in de armen of benen ontstoken. Artritis psoriatica, artritis bij een darmziekte en reactieve artritis zijn vormen van perifere spondyloarthritis.
• een mengvorm, waarbij u last heeft van axiale spondyloarthritis met perifere artritis en omgekeerd kunt u bij perifere spondyloarthritis last hebben van rugklachten (axiale spondyloarthritis).
Kenmerken bij reactieve artritis
• pijn in en zwelling van gewrichten, vaak de knieën en/of enkels.
• zwelling van en pijn in de hielen.
• een uitgebreide zwelling van de tenen of vingers.
• een aanhoudende lage rugpijn, die ’s nachts of ’s morgens vaak verergert.
• last van rode geïrriteerde ogen.
• uitslag op de handpalmen of de voetzolen.
• een ontsteking op de bevestigingspunten van de pezen op het bot.
• een ontsteking van het borstbeengewricht of het sleutelbeengewricht.
• een oogontsteking genaamd uveïtis of iridocyclitis.
• last van huidklachten of klachten aan uw nagels.
• darmontstekingen of darminfecties (colitis ulcerosa of de ziekte van Crohn).
• urineweginfecties, een ontstoken prostaat, vaginale afscheiding, pijn bij het urineren.
Klachten bij reactieve artritis als gevolg van gewrichtsontsteking
• pijn en ontsteking in één of meerdere gewrichten.
• last van koorts en vermoeidheid.
• het aangetaste gewricht is opgezwollen, gespannen en voelt warm aan.
• de huid om het gewricht kan rood en gespannen zijn.
• functionele beperking van het gewricht: buigen en strekken kan moeilijk zijn door zwelling, pijn of stijfheid.
• ontsteking van de pezen (tendinitis).
• ontstekingen bij de aanhechtingsplaatsen van de pezen aan het bot, bijvoorbeeld bij uw achillespees (enthesitis).
• soms (lage) rugpijn als gevolg van een ontsteking van de wervelkolom (spondylitis).
• soms rugpijn als gevolg van een ontsteking van de gewrichten in de onderrug (sacroiliitis).
Overige klachten
• oogvliesontsteking (conjunctivitis) en bindvliesontsteking (uveïtis). U heeft rode, geïrriteerde ogen, een branderig gevoel en een sterke traanvorming.
Conjunctivitis is de medische term voor ontstoken slijmvlies van de ogen. Het is de meest voorkomende oorzaak van een rood oog. Het oogwit wordt bedekt door slijmvlies (conjunctiva) en dit bevat heel dunne bloedvaatjes. Bij irritatie zetten deze vaatjes op, waardoor het oog rood wordt.
Uveïtis (-itis = ontsteking) is een inwendige oogontsteking van de uvea, een deel van het oog, dat bestaat uit drie delen • de iris (regenboogvlies), het gekleurde deel van het oog • het straal-lichaam (corpus cillaire) achter de iris, dat ervoor zorgt, dat het oog kan scherpstellen en oogvocht aanmaakt • het vaatvlies (choroidea), dat om het netvlies heen ligt en veel bloedvaten bevat.
• huiduitslag. Een chronische huiduitslag met schilferachtige rode plekken (keratodermia blenorrhagia), die lijkt op psoriasis. De rode uitslag zit vooral op de voetzolen en de handpalmen. Gewoonlijk verdwijnt de uitslag na enkele weken. U kunt ook kleine rode plekjes op het gehemelte, op de tong en op uw penis krijgen. Sommige mensen hebben last van blaasjes gevuld met pus en van een soort wratjes op de huid.
• zweertjes in de mond (aften). Soms ontstaan er kleine, pijnloze of gevoelige zweertjes in de mond.
Diagnose bij reactieve artritis
Uw arts baseert de diagnose op een combinatie van een anamnese, zijn bevindingen en aanvullende onderzoekuitslagen.
Anamnese
Als u bij een reumatoloog komt, zal de arts u allerlei vragen stellen, zoals:
• wat uw klachten zijn.
• hoe uw klachten zijn ontstaan.
• welke klachten of aandoeningen u al eerder heeft gehad of nog steeds heeft (uw medische voorgeschiedenis).
• wanneer uw klachten optreden en wat deze klachten verergert.
• welke medicijnen u gebruikt.
• hoe uw dagpatroon er ongeveer uitziet.
• wat voor werk u doet.
• komen er in uw familie reumatische aandoeningen voor?
De diagnose is grotendeels gebaseerd op de symptomen veroorzaakt door de infecties en het optreden van typische ontstekingen. De arts zal u vragen of u onlangs een infectie in uw keel, maag, darmen, urinekanaal of geslachtsorganen heeft gehad. De klachten, die 2 tot 4 weken na een keel-, maag-, darm-, urineweg- of genitale infectie kunnen optreden, kunnen wijzen op reactieve artritis. Afhankelijk van het type infectie en of het al dan niet is behandeld, kan uw urine, bloed, het afgescheiden lichaamsvocht van de geslachtsorganen en ontlasting worden onderzocht.
Het kan enige tijd duren voordat uw arts zeker weet of u reactieve artritis heeft. De diagnose is moeilijk te bepalen, omdat de meeste mensen niet alle symptomen, die horen bij reactieve artritis tegelijkertijd krijgen. U kunt bijvoorbeeld eerst een plasbuisontsteking (urethritis) hebben gehad. De urethra (plasbuis) is de buis die urine van de blaas naar buiten het lichaam transporteert. Pijn bij het plassen is het belangrijkste symptoom van urethritis, wat meestal wordt veroorzaakt door een bacteriële infectie. Een tijd later kunt u dan een ontsteking in de gewrichten krijgen. Om de diagnose reactieve artritis te stellen, zal de arts de uitslagen van verschillende onderzoeken met elkaar moeten combineren.
Bloedonderzoek
Aanvullende informatie komt uit bloedonderzoek, waarbij een verhoogd CRP gehalte en de bezinkingssnelheid van de rode bloedcellen kunnen wijzen op een actieve ontsteking. Het bloedonderzoek helpt het uw arts om vast te stellen of u een ontsteking heeft. Dit kan het gevolg zijn van infecties (bacteriën, virussen), tumoren en auto-immuunziekten (zoals reuma).
• C-reactive protein (CRP) is een stof die door de lever wordt geproduceerd als reactie op een ontsteking. Een hoog niveau van CRP in het bloed is een marker van een ontsteking.
• Bloedbezinking (BSE). Bloedbezinking (BSE) is een laboratoriumtest die de bezinkingssnelheid van de rode bloedcellen (erytrocyten) meet. Erytrocyten zijn de rode bloedcellen. Bij deze test wordt de snelheid gemeten, waarmee de rode bloedcellen door de zwaartekracht uitzakken in een rechtopstaand, smal buisje met bloed. Het bovenste deel van het bloed in de buis is het plasma, dat na het uitzakken van de rode bloedcellen zichtbaar wordt als een kolom heldere, gelige vloeistof. De lengte van deze kolom plasma wordt na één uur tijd gemeten en uitgedrukt in millimeters per uur (mm/uur). Als u een infectie of ziekte heeft, die een ontsteking of celschade veroorzaakt, hebben uw rode bloedcellen de neiging om samen te klonteren. Hierdoor worden ze zwaarder, zodat ze sneller bezinken. Hoe sneller uw rode bloedcellen bezinken, hoe hoger uw BSE. Een hoge BSE vertelt uw arts dat u mogelijk een actieve ontsteking in uw lichaam heeft.
• Uw arts kan ook laten testen of u de genetische factor HLA-B27 in uw bloed heeft. Deze factor komt voor in het bloed van 80% van de mensen met reactieve artritis. Gezonde mensen kunnen het ook in hun bloed hebben, dus het betekent niet meteen dat u reactieve artritis heeft. Het is echter een indicatie dat u meer kans heeft op het hebben van reactieve artritis.
Lichamelijk onderzoek
• Wanneer u pijn en zwelling in een gewricht heeft, de huid er omheen rood is of u hierdoor beperkte bewegingsmogelijkheden heeft, kan een arts een gewrichtspunctie (arthrocentesis) laten doen om vocht uit het ontstoken gewricht te onderzoeken.
• De arts kan ook een test voor een Chlamydia-infectie laten uitvoeren. De chlamydia-bacterie zorgt voor besmetting van de plasbuis, de anus, de keel of de baarmoedermond. Klachten bij vrouwen zijn • pijn of een branderig gevoel bij het plassen • pijn en bloedverlies tijdens of na het vrijen • bloedverlies terwijl je niet ongesteld bent • meer of abnormale vaginale afscheiding • jeuk bij de anus, (bloederige) afscheiding bij de ontlasting of diarree • erge pijn in de onderbuik, met of zonder koorts • bekkenontsteking met koorts. Klachten bij mannen zijn • pijn of branderig gevoel bij het plassen • afscheiding uit de plasbuis, vooral ’s morgens • jeuk bij de anus, (bloederige) afscheiding bij de ontlasting en diarree • pijn in de balzak.
Behandeling van reactieve artritis
Het type behandeling voor reactieve artritis is afhankelijk van het stadium van de reactieve artritis in uw lichaam.
Pijnstillers, die u zelf kunt aanschaffen zonder recept
• Een gewone pijnstiller met de werkzame stof paracetamol. Paracetamol helpt tegen pijn en koorts, veroorzaakt geen maagproblemen, geeft meestal geen bijwerkingen en is goed te combineren met andere medicijnen.
• Een NSAID, een ontstekingsremmende pijnstiller. De afkorting NSAID staat voor Non-Steroidal Anti-Inflammatory Drugs. Deze pijnstillers remmen ontstekingen. In een lagere dosering zijn NSAIDs, zoals diclofenac, naproxen en ibuprofen, zonder recept te koop.
Heeft u lichamelijke klachten? Ga dan altijd naar uw huisarts of specialist voor een goede diagnose ervan en de juiste behandeling.
Geneesmiddelen op recept
Dit wordt verstrekt door uw arts of reumatoloog of internist.
• Antibiotica. Uw arts zal de infectie, die de reactieve artritis veroorzaakt, met antibiotica behandelen of een antiviraal middel bij een postvirale artritis. Nieuw onderzoek suggereert dat een langdurige behandeling van twee of meer antibiotica effectief kan zijn bij patiënten met een chronische Chlamydia-geïnduceerde reactieve artritis. Dit moet echter verder worden onderzocht.
Het vroege stadium van reactieve artritis wordt als acuut beschouwd. Een acute ontsteking kan worden behandeld met een niet-steroïde ontstekingsremmend medicijn.
• Een NSAID, een ontstekingsremmend medicijn, zoals naproxen (Aleve), diclofenac (Voltaren), indomethacine (Indocin) of celecoxib (Celebrex). NSAID staat voor Non-Steroidal Anti-Inflammatory Drugs. Dit zijn geneesmiddelen die effectief zijn tegen een ontsteking, zwelling, pijn, stijfheid en koorts, maar die geen corticosteroïden (steroïden) bevatten. Ze voorkomen geen gewrichtsschade. Uw arts zal deze geneesmiddelen op recept voorschrijven met een hogere dosis van de werkzame stof. De exacte effectieve dosis varieert van patiënt tot patiënt. Hoge doses kortwerkende NSAID’s geven de snelste verlichting van de symptomen. Gegeven in de juiste dosis en duur, geven deze medicijnen grote verlichting voor de meeste patiënten. Een NSAID kan maagklachten, gastro-intestinale (GI) bloedingen, zweren of diarree veroorzaken, maar de medicijnen worden door de meeste mensen goed verdragen wanneer ze voor de korte termijn worden gebruikt. Sommige mensen kunnen geen NSAID’s gebruiken vanwege gezondheidsaandoeningen zoals maagzweer, verminderde nierfunctie of het gebruik van bloedverdunners.
Het late stadium van reactieve artritis wordt als chronisch beschouwd en kan met de volgende medicijnen worden behandeld.
• Een DMARD (Disease-Modifying Anti Rheumatic Drug) is een langzaam werkende klassieke reumaremmer, bijvoorbeeld Methotrexaat, Sulfasalazine, Goud, Hydroxychloroquine, Azathioprine, Leflunomide en Ciclosporine. Een DMARD heeft verschillende werkingsmechanismen en onderdrukt de gewrichtsontstekingen bij een aantal vormen van reuma. Bij gebruik van een DMARD in een vroeg stadium van uw aandoening zullen uw gewrichten daarom minder beschadigen door de ontstekingen. Deze klasse medicijnen is vooral nuttig bij mensen met een vorm van artritis die ook de gewrichten van de armen en benen aantast. Indien gewone ontstekingsremmers onvoldoende werken of wanneer de aandoening steeds terugkeert of chronisch wordt, kan uw arts besluiten om een klassieke ontstekingsremmer zoals sulfasalazine of methotrexaat voor te schrijven. Sulfasalazine kan chronische ontstekingen afremmen en helpt beschadiging van de gewrichten te voorkomen of te beperken. Sulfasalazine werkt het beste, wanneer de reactieve artritis wordt veroorzaakt door een gastro-intestinale (GI) infectie.
De specialist kan naast de DMARD ook tegelijkertijd een NSAID of een corticosteroïd voorschrijven of een combinatie van reumaremmers om direct de pijn te bestrijden en de ontsteking effectiever aan te pakken. Niet iedereen reageert goed op de reumaremmers en het kan weken of soms maanden duren, voordat u iets merkt van de werking.
• Een corticosteroïd (een kunstmatig bijnierschorshormoon) is een ontstekingsremmend medicijn dat lijkt op het natuurlijke hormoon dat het lichaam in de bijnierschors aanmaakt. Corticosteroïden bootsen de effecten na van het hormoon dat uw lichaam op natuurlijke wijze produceert in uw bijnieren, die bovenop uw nieren liggen. Het zijn krachtige ontstekingsremmers die de afweerreactie in het lichaam en de ontsteking onderdrukken. Voorbeelden zijn prednison of prednisolon. Corticosteroïden kunnen verwerkt worden in zalven, crèmes, lotions en als injectievloeistof. Een corticosteroïd medicijn kan snel effectief zijn voor een zwelling die gelokaliseerd is (niet wijdverbreid) door een injectie in de aangetaste gewricht- of peesmantel (het membraan rond een pees). Erg ontstoken gewrichten kunnen baat hebben bij corticosteroïd-injecties (cortisone-shots). Prednison (een glucocorticoïd) vermindert de ontstekingen door uw gehele lichaam. Het doet dit door in te grijpen op de wijze waarop bepaalde chemicaliën in uw lichaam ontstekingen veroorzaken.
• Een biological (biologische reumaremmer). In ernstigere gevallen kunnen sterkere, afweerverlagende medicijnen worden gebruikt, zoals Etanercept (Enbrel) of Adalimumab (Humira). TNF-alfaremmers zijn zeer effectief bij de behandeling van zowel de axiale (spinale) als perifere gewrichtssymptomen van spondyloartritis. Een anti-TNF-behandeling is echter duur en niet zonder bijwerkingen, waaronder een verhoogd risico op ernstige infecties. Daarom zal de arts eerst controleren of u geen andere infecties, tuberculose, hartfalen of een kwaadaardige ziekte heeft. Deze ziekten kunnen in feite verergerd worden door een behandeling met een biological en moeten daarom eerst worden behandeld. Als u een patiënt bent met een latente tuberculose (geen symptomen), kunt u een actieve infectie ontwikkelen. Daarom moeten u en uw arts de voordelen en risico’s afwegen bij het overwegen van een behandeling met een biological. Patiënten met artritis in de knieën, enkels, ellebogen, polsen, handen en voeten moeten een DMARD-therapie proberen vóór een anti-TNF-behandeling. Een biological is een medicijn dat uw immuunsysteem kan beïnvloeden. Als u gezond bent, produceert het immuunsysteem zelf voldoende antilichamen om zichzelf te beschermen tegen ziekteverwekkers (virussen en bacteriën). Dit evenwicht is verstoord bij mensen met een chronische ontstekingsziekte. Een biological kan dat evenwicht herstellen.
• Een biosimilar. Een biosimilar is een medicijn dat sterk gelijkend en klinisch equivalent is aan een bestaande biological. Een biosimilar bevat een versie van een werkzame stof van een reeds goedgekeurd biologisch geneesmiddel (het ‘referentiegeneesmiddel’). Gelijksoortigheid aan de specifieke biological in termen van kwaliteit, structurele kenmerken, biologische activiteit, veiligheid en werkzaamheid moet worden vastgesteld, zodat er klinisch geen betekenisvolle verschillen zijn met de biological in termen van kwaliteit, veiligheid en werkzaamheid. Onderzoek heeft aangetoond dat een biosimilar net zo effectief is als de originele biological bij de behandeling van reuma.
Biosimilar geneesmiddelen zijn niet hetzelfde als generieke geneesmiddelen, die eenvoudiger chemische structuren bevatten en qua molecuulstructuur identiek zijn aan hun referentiegeneesmiddelen.
• Overige medicijnen
Als u een oogontsteking heeft, kan uw arts oogdruppels voorschrijven.
De huiduitslag is meestal niet ernstig, deze verdwijnt over het algemeen ook weer vanzelf.
Gebruik medicijn en therapietrouw
• Het is belangrijk dat u de medicijnen inneemt zoals ze zijn voorgeschreven. Om uw ziekte goed onder controle te krijgen, is het zeer belangrijk dat u uw medicijnen dagelijks op vaste tijden inneemt. Als u dat niet doet, wordt er geen goede concentratie van het medicijn in uw bloed opgebouwd en werkt het medicijn daarom minder goed.
• Heeft u moeite met onthouden, wanneer en hoeveel van uw medicijnen u dagelijks moet innemen? Koop dan een medicijn dispenser, waarin u uw medicijnen per dag kunt sorteren.
• Heeft u moeite met of bezwaren tegen het innemen van de aan u voorgeschreven medicijnen, bijvoorbeeld vanwege eventuele bijwerkingen? Dan kan dat er toe leiden, dat u de medicijnen niet meer regelmatig inneemt. Bespreek dit met uw arts!
Gebruik medicijnen
De arts zal bij problemen kijken naar:
• de dosering en hoeveelheid medicijnen die u gebruikt.
• overschakelen naar een ander medicijn van hetzelfde type of een volledig nieuw type medicijn.
• combinatie van verschillende medicijnen op hetzelfde moment.
Uw arts kan u vertellen:
• of het medicijn voor u kan werken.
• hoe u het medicijn het beste kunt gebruiken.
• hoeveel en hoe vaak u het medicijn kunt gebruiken.
• hoe u het medicijn het beste kunt afbouwen.
U moet uw huisarts of specialist altijd vertellen:
• of u andere medicijnen (zelf gekocht of voorgeschreven door een andere arts) gebruikt.
• of u een andere medische aandoening heeft.
• of u binnenkort wordt geopereerd.
• of u eerder een ontstekingsremmende pijnstiller heeft voorgeschreven gekregen, die bijwerkingen gaf bij u.
• of u zwanger wilt worden of zwanger bent.
• of u borstvoeding geeft.
Dit is belangrijk omdat uw huisarts of specialist een zorgvuldige keuze moet maken tussen verschillende medicijnen.
Bijwerkingen
• Alle medicijnen kunnen bijwerkingen hebben bij gebruik, dus vraag uw arts of apotheker welke bijwerkingen u kunt verwachten of lees de bijsluiter.
Verminderen of stoppen
• Als u zelf zou stoppen met een medicijn of het aantal medicijnen zelf zou verminderen, kunnen uw klachten verergeren. Overleg daarom altijd eerst met uw huisarts of specialist als u minder medicijnen wilt gaan gebruiken of wilt stoppen.
Alternatieve behandelingen
Er bestaan veel soorten alternatieve behandelingen. Hiermee worden alle behandelingen bedoeld, die buiten de gewone wetenschappelijke medische zorg vallen. Voor de werking van deze behandelingen is geen wetenschappelijk bewijs geleverd. De alternatieve behandelingen worden ook wel ‘complementair‘ genoemd, omdat ze een aanvulling kunnen zijn op de reguliere medische behandeling door uw arts.
Veel mensen kiezen naast hun reguliere medische behandeling ook voor een alternatieve behandeling. Ze hopen dat dit extra helpt tegen hun klachten of beter helpt om met de klachten om te gaan.
Kan een alternatieve behandeling een vervanging zijn voor uw reguliere medische behandeling?
Nee, als u kiest voor een alternatieve behandelmethode is dat altijd een aanvulling op uw gewone medische behandeling. U moet niet stoppen met uw reguliere behandeling, want anders loopt u onnodige gezondheidsrisico’s. Overleg daarom altijd eerst met uw behandelend arts voordat u met een alternatieve behandeling begint.
Welke alternatieve behandelingen zijn er bijvoorbeeld?
Er zijn heel veel verschillende alternatieve behandelmethoden beschikbaar, die ook gecombineerd kunnen worden. Enkele voorbeelden zijn:
• Chinese geneeskunde (acupunctuur en tai chi).
• homeopathie (producten gemaakt uit planten en mineralen).
• Bowen therapie.
• Ayurveda.
• Bach bloesembehandeling.
• shiatsu-, voetzool- en klassieke massage.
• voedingssupplementen.
Waar moet u op letten?
• Bij veel alternatieve behandelingen is niet aangetoond dat ze daadwerkelijk werken. Als u er voor kiest om een alternatieve behandeling uit te proberen, let er dan op dat uw klachten niet toenemen. Stop met een alternatieve behandeling, zodra uw klachten toenemen.
• Bedenk ook altijd eerst waarom u een alternatieve behandeling wilt volgen.
• Bereid u goed voor door informatie over de alternatieve behandeling op te zoeken en te lezen. Overleg met uw behandelend arts, want bepaalde klachten kunnen verminderen door sommige alternatieve behandelingsmethoden.
• Bepaal zelf in welke alternatieve methode u vertrouwen heeft voor de verlichting van uw klachten en of u eraan wilt beginnen.
Wat kunt u het beste doen bij een keuze voor een alternatieve behandeling?
• Overleg altijd met uw behandelend arts over de alternatieve behandelmethode die u wilt gaan volgen.
• Overleg met uw behandelend arts en met de alternatieve behandelaar of zij met elkaar willen overleggen over uw behandeling.
• Kies een alternatieve behandelaar die een erkende beroepsopleiding heeft gevolgd en bij een beroepsorganisatie is aangesloten.
• Vraag uw alternatieve behandelaar vooraf naar het doel, de duur, de kosten en de risico’s van de behandeling. Hoeveel geld u kwijt bent, hangt af van welke behandeling u kiest, hoelang deze duurt en hoe u verzekerd bent.
• Stop niet met uw reguliere medische behandeling, want uw klachten kunnen hierdoor verergeren.
• Weeg tijdens een behandeling af of u wilt doorgaan of stoppen als uw klachten erger worden, als u geen effect van de alternatieve behandeling merkt of als u bijwerkingen krijgt.
Waarom is letten op uw voeding belangrijk?
• Gezonde voeding is belangrijk om de vitamines en mineralen en andere voedingsstoffen binnen te krijgen, die uw lichaam nodig heeft.
• Overgewicht levert risico’s op voor uw gezondheid en ziekteverloop. Bij reuma speelt overgewicht bijvoorbeeld een belangrijke rol bij artrose in knieën, heupen en enkels. De druk op uw gewrichten is dan gewoon te groot. Gezond eten en genoeg beweging (een sport beoefenen en actief in huis en buitenshuis) kan helpen om uw overgewicht te verminderen of tegen te gaan.
• Een gezond eetpatroon is dus altijd belangrijk en de diëtiste kan u daarbij ondersteunen met de juiste voedingsadviezen.
Wat is een gezond eetpatroon?
Met een gezond eetpatroon krijgt uw lichaam de juiste hoeveelheid goede voedingsstoffen binnen, die het nodig heeft. U eet de hoeveelheden, die uw lichaam nodig heeft. De diëtiste kan u daarbij ondersteunen met de juiste voedingsadviezen. Kijk op de Schijf van Vijf van het Voedingscentrum. U kiest uit ieder vak wat u wilt eten en u kunt iedere dag een andere keuze maken en variëren met uw eten. Let op de aanbevolen hoeveelheden per vak en doe dat iedere dag. Kijk op http://www.voedingscentrum.nl
De 5 vakken van de Schijf van Vijf zijn:
• Groente en fruit
• Brood, graanproducten en aardappelen
• Vis, peulvruchten, vlees, ei, noten en zuivel
• Smeer- en bereidingsvetten
• Dranken
Waar kunt u advies krijgen voor een gezond eetpatroon?
• Op de website van het Voedingscentrum kunt u terecht voor betrouwbare adviezen over gezond en gevarieerd eten.
• U kunt advies vragen aan uw huisarts of een diëtiste. De huisarts kan u door verwijzen naar een diëtiste. Sommige diëten kunnen mogelijk gericht tegen uw klachten helpen. Overleg met uw huisarts of diëtiste als u een bepaald dieet wilt proberen. En let erop dat u geen belangrijke voedingsmiddelen weglaat uit uw dagelijkse eetpatroon.
Wat kunt u doen bij een pijnlijke of droge mond?
Soms kunt u om verschillende redenen last van een droge of pijnlijke mond hebben. Tips:
• door te kauwen (op bijvoorbeeld stukje komkommer, suikervrij snoepje of kauwgom) en te zuigen (ijsklontje) worden de speekselklieren gestimuleerd om speeksel te produceren.
• een goede mondverzorging is belangrijk: goed tandenpoetsen, flossen en het gebruik van mondwater.
• spoel uw mond regelmatig, drink kleine beetjes water en gebruik eventueel een mondsproeier.
• laat hete dranken eerst wat afkoelen.
• gebruik ijs of koude gerechten, want koude verdooft de pijn.
• gebruik geen scherpe kruiden en specerijen, vruchtensap, koolzuurhoudende frisdranken, alcoholische dranken, erg zoute etenswaren en zure etenswaren.
• etenswaren met harde korstjes, noten, botjes en graten kunnen wondjes veroorzaken.
• gebruik bij de warme maaltijd soep, jus of saus om het eten smeuïger te maken.
• smeerkaas, smeerbare paté of salade, jam of honing op brood, pap, drinkontbijt en vla slikt bijvoorbeeld gemakkelijker door dan droog beleg.
• als u gemalen of vloeibare voeding moet gebruiken, kunt u met een mixer uw maaltijd vermalen met wat extra vocht.
Bij sommige vormen van reuma of gebruik van bepaalde medicijnen kunnen darmklachten voorkomen. De darmklachten kunnen ontstaan door de invloed van bepaalde medicijnen op de voedselopname. Andersom kan het voedsel, dat u eet, effect hebben op de werking van uw medicijnen.
Voedingssupplementen, visvetzuren, glucosamine en vitamine D?
• Voedingssupplementen zijn verkrijgbaar als pillen, poeders, druppels, capsules of drankjes en zijn bedoeld als aanvulling op onvoldoende dagelijkse voeding. Ze bevatten vitamines, mineralen of bio-actieve stoffen. Deze synthetische of geïsoleerde vitamines, mineralen of bio-actieve stoffen hebben dezelfde werking als de vitamines en mineralen die al van nature in uw eten en drinken zitten.
Veel mensen kiezen naast hun dagelijkse voeding voor een extra aanvulling op hun eetpatroon. De gebruikers van voedingssupplementen geven aan, dat ze positieve effecten van het gebruik van bepaalde kruiden, vitaminen en mineralen ervaren. Het lichaam neemt de voedingsstoffen in pillen gemakkelijker op dan de voedingsstoffen in eten. Maar als u gezond en gevarieerd eet, heeft u geen extra voedingssupplementen nodig, want u krijgt al voldoende voedingsstoffen, mineralen en vitamines binnen. Meld altijd aan uw huisarts en apotheker, dat u voedingssupplementen gebruikt.
• Visvetzuren lijken een licht ontstekingsremmend effect te hebben bij een hoge inname ervan. Er is vooral onderzoek naar gedaan bij reumatoïde artritis. Het advies is om twee keer per week vette vis te eten.
• Glucosamine kan als een milde pijnstiller werken bij artrose in de knie, maar stopt de artrose niet.
• Ons lichaam maakt vitamine D natuurlijk aan onder invloed van het zonlicht buitenshuis. Vitamine D heeft mogelijk een gunstige werking bij ontstekingsreuma, maar dat is nog onvoldoende bewezen. Mensen met lupus erythemathodes (LE), die weinig buiten komen vanwege huidklachten, wordt aangeraden om vitamine D te gebruiken via voorschrift van de arts. Vitamine D wordt ook voorgeschreven voor een betere opname van calciumtabletten bij artrose en osteoporose.
Omgaan met reactieve artritis
• Laat uw ontstoken gewricht in het begin rusten. Leg het gewricht omhoog en koel het.
• Wanneer de ontsteking minder hevig is, moet u geregeld bewegen (zoals fietsen, wandelen, zwemmen). Dat voorkomt stijfheid en kan de pijn in het gewricht verminderen. Sporten die de gewrichten zwaar belasten, kunt u de eerste tijd beter vermijden.
Verantwoordingstekst reactieve artritis
De informatie over reactieve artritis is algemeen.
Iedere situatie is anders, dus raadpleegt u bij vragen of klachten altijd uw huisarts, medisch specialist of apotheker.
Patiëntvideo’s
De patiëntvideo’s zijn alleen bedoeld voor algemeen informatief gebruik. U moet een gekwalificeerde zorgverlener raadplegen voor professioneel medisch advies, diagnose en behandeling van uw gezondheidsklachten.
De Caribbean Arthritis Foundation biedt geen medisch advies, diagnose of behandeling!
De inhoud van de website van de Caribbean Arthritis Foundation, zoals tekst, afbeeldingen, afbeeldingen en ander materiaal op de Caribbean Arthritis Foundation Site (‘Inhoud’) zijn alleen bedoeld voor informatieve doeleinden.