Fenomeen van Raynaud

Klachten bij het fenomeen van Raynaud

Het fenomeen van Raynaud treedt op wanneer de bloedstroom naar verschillende delen van het lichaam, zoals de vingers en tenen, afneemt. De vingers of tenen veranderen meestal van kleur, variërend van wit naar blauw en rood met gevoelloosheid en dan het gevoel van “prikkende naalden“.

• Bij de primaire vorm van Raynaud treden de krampen in bloedvaten en haarvaatjes en verkleuringen op bij uitwendige of inwendige prikkels. Uitwendige prikkels zijn bijvoorbeeld een koude omgeving, snelle temperatuurwisselingen en tocht, koude voorwerpen aanraken, trillende apparatuur hanteren en ritmisch toetsen aanslaan zoals bij typen of pianospelen. Inwendige prikkels zijn emoties als angst, schrik, verrassing, verdriet, ergernis, opwinding.
Locatie klachten. Bij de primaire vorm treden de vaatkrampen en verkleuringen meestal aan beide handen tegelijk op en doen de duimen niet mee. De klachten komen ook voor in andere lichaamsdelen, zoals de tenen en de neuspunt.
Leeftijd. De primaire vorm komt het meest voor, soms al op jonge leeftijd en kan vanzelf verminderen bij het ouder worden.
Ernst aandoening. De primaire vorm is meestal niet ernstig maar wel lastig. Bij ernstige vormen van de primaire vorm kunnen bij zeer hevige aanvallen de vingers, tenen, oren of neus koud aanvoelen, gaan zweren of zwart worden.

• De secundaire vorm van het fenomeen van Raynaud kan ontstaan als gevolg van verschillende onderliggende ziekten. De aanvallen treden op onder dezelfde omstandigheden als bij de primaire vorm van Raynaud, maar bij de secundaire vorm van Raynaud zijn er vaak blijvende afwijkingen aan de haarvaten. Bij de secundaire vorm van Raynaud treden de verschijnselen vaak niet tegelijk aan beide handen of voeten op. Het kan jaren duren voordat een onderliggende ziekte wordt gevonden. Meestal is dit een ziekte die samengaat met afwijkingen aan de vaatwanden, bijvoorbeeld een chronische ontsteking van het bindweefsel.
Bloedvaten. In andere gevallen is de verklaring voor de secundaire vorm van Raynaud heel duidelijk: de bloedvaten in de vingers hebben schade opgelopen door langdurig werken met trillend handgereedschap, op een toetsenbord of door pianospelen. Als de zijkant van de hand als hamer gebruikt wordt, kan dat ook schade veroorzaken (hypothenar hammer syndrome). Als de bloedcirculatie niet goed is, genezen wondjes langzamer en vermindert de nagelgroei. De vingers zijn in het dagelijkse gebruik voortdurend in zachte en onzachte aanraking met hun omgeving. Normaal genezen kleine huidbeschadigingen snel. Bij een gestoorde bloedtoevoer kan dit lang duren of kunnen er zweertjes ontstaan. Kenmerkend voor de secundaire vorm van Raynaud zijn zweertjes op de vingertoppen, langs de nagels of op de tenen. In het ernstigste geval kan de top van een vinger of teen afsterven.
Bijwerking van bepaalde medicijnen. De secundaire vorm van Raynaud kunt u ook krijgen als bijwerking van bepaalde medicijnen, zoals bètablokkers (die worden voorgeschreven bij hoge bloeddruk en hartziekten) en bijvoorbeeld ergotamine (bij migraine).

Verschil tussen primaire en secundaire vorm. De secundaire vorm van Raynaud is ernstiger dan de primaire vorm van Raynaud, afhankelijk van de onderliggende vaatziekte of vaatschade. Het is mogelijk dat de klachten beginnen als de primaire vorm van Raynaud en door de voortdurende belasting overgaan in de secundaire vorm van Raynaud. De ene persoon is hier gevoeliger voor dan de andere.

Diagnose fenomeen van Raynaud

Uw arts baseert de diagnose op een combinatie van een anamnese, zijn bevindingen en aanvullende onderzoekuitslagen.

Anamnese
Als u bij een reumatoloog komt, zal de arts u allerlei vragen stellen, zoals:
• wat uw klachten zijn.
• hoe uw klachten zijn ontstaan.
• welke klachten of aandoeningen u al eerder heeft gehad of nog steeds heeft (uw medische voorgeschiedenis).
• wanneer uw klachten optreden en wat deze klachten verergert.
• welke medicijnen u gebruikt.
• hoe uw dagpatroon er ongeveer uitziet.
• wat voor werk u doet.
• komen er in uw familie reumatische aandoeningen voor?

Lichamelijk onderzoek
De arts kijkt ook naar
• tekenen van bindweefselziekten en bloedvatontstekingen
• gewrichtsklachten en spierzwakte
• droge mond en ogen
• huiduitslag en huidveranderingen
• koorts
• slikstoornissen
• benauwdheid/angst

Bloedonderzoek
Patiënten met primaire Raynaud hebben doorgaans een normale uitslag bij bloedonderzoek. Onderzoek naar de haarvaatjes van de bloedvaten onder de vingernagels wordt gebruikt om primaire en secundaire Raynaud te onderscheiden. Op een röntgenfoto zijn de vernauwde bloedvaten in de hand te zien. Ook kunnen de haarvaatjes (zeer kleine fijne bloedvaatjes) van de bloedvaten in het nagelbed van de vinger onderzocht worden.
Patiënten met secundaire Raynaud hebben meestal een abnormale uitslag bij bloedonderzoek. Een auto-immuun serologisch onderzoek kan nodig zijn, bijvoorbeeld om te zien of u bepaalde antinucleaire antilichamen (ANA) in uw bloed heeft. Of een capillaire microscopie als de arts een systemische ziekte vermoedt.

Behandeling

Pijnstillers, die u zelf kunt aanschaffen zonder recept
• Een gewone pijnstiller met de werkzame stof paracetamol. Paracetamol helpt tegen pijn en koorts, veroorzaakt geen maagproblemen, geeft meestal geen bijwerkingen en is goed te combineren met andere medicijnen.
• Een NSAID, een ontstekingsremmende pijnstiller. De afkorting NSAID staat voor Non-Steroidal Anti-Inflammatory Drugs. Deze pijnstillers remmen ontstekingen. In een lagere dosering zijn NSAIDs, zoals diclofenac, naproxen en ibuprofen, zonder recept te koop.

Heeft u lichamelijke klachten? Ga dan altijd naar uw huisarts of specialist voor een goede diagnose ervan en de juiste behandeling.

Geneesmiddelen op recept
Dit wordt verstrekt door uw arts of reumatoloog of internist.
Veel patiënten zijn in staat om hun klachten te beheersen met alleen een aanpassing van de levensstijl. Maar soms zijn medicijnen nodig, ook vanwege een onderliggende ziekte.

• Een goede behandeling van de onderliggende ziekte bij het secundaire fenomeen van Raynaud.
* reumatoïde artritis (RA)
* syndroom van Sjogren
* sclerodermie
* systemische lupus erythematodes (SLE)
* MCTD
* polymyositis
* dermatomyositis
* arteriitis temporalis.

Behandeling met medicijnen
• Het geven van vaatverwijdende medicijnen of zalven, die de verkrampte bloedvaten verwijden.
Vaatverwijdende medicijnen hebben een ontspannende werking op de bloedvaten, daardoor stroomt het bloed beter door. Maar ze kunnen vervelende bijwerkingen hebben als hoofdpijn, hartkloppingen, duizeligheid, blozen en opgezette voeten.
Een veel gebruikt vaatverwijdend medicijn is een zogenaamde calciumblokker. Calciumblokkers verwijden de verkrampte bloedvaten. Hierdoor zal het aantal, de ernst en de duur van de aanvallen van pijnlijke, koude vingers en tenen verminderen. Ook alfablokkers worden voorgeschreven. Alfablokkers verwijden de verkrampte bloedvaten en verminderen het aantal, de ernst en de duur van de aanvallen. Bloedverdunnende middelen kunnen soms ook helpen. Als u echter met deze medicijnen stopt, komen de verschijnselen van Raynaud weer terug.

Voor patiënten met ernstigere symptomen of die complicaties hebben ontwikkeld, zoals zweren op de vingertoppen, kunnen andere medicijnen worden gebruikt, waaronder sildenafil of prostacyclinen.

Soms krijgen patiënten ook andere medicijnen voorgeschreven die kunnen helpen bij het verbeteren van de symptomen, waaronder crèmes, selectieve-serotonine-heropname-remmers (SSRI’s) of cholesterolverlagende (statine) medicijnen.

Behandeling van de zenuw
• Het tijdelijk uitschakelen van de zenuw door een infuus met een vaatverwijdend en ontstekingsremmend medicijn. Heeft u ernstige klachten en hebben medicijnen en zalven u onvoldoende geholpen, dan kunt u in het ziekenhuis een infuus krijgen met een vaatverwijdend en ontstekingsremmend medicijn om uw bloed vloeibaarder te maken. Dit bevordert de bloeddoorstroming waardoor wondjes (bijvoorbeeld aan de vingers) sneller genezen.
• Het doorsnijden van een zenuw (zenuwblokkade), zodat de spiertjes in de vaatwand niet meer verkrampen. In zeer ernstige gevallen van het fenomeen van Raynaud kan er besloten worden tot het totaal uitschakelen van een zenuw (sympathectomie). Het gaat dan om de zenuw die door de borstholte naar de vingers loopt of de zenuw die door de buikholte naar de tenen loopt. Soms kan een anesthesioloog de zenuwen eerst plaatselijk verdoven om te onderzoeken of de operatie het probleem zal verhelpen.
Er kan gekozen worden voor de tijdelijk werkende chemische sympathectomie of de langdurige of blijvende thoracoscopische sympathectomie. Bij de chemische sympathectomie geeft de anesthesioloog u een verdovende injectie in uw hals. Deze behandeling is ongeveer een half jaar werkzaam. De injectie is wel gemakkelijk te herhalen, maar u kunt van deze ingreep een hangend ooglid (‘Horner’) krijgen. Bij de thoracoscopische sympathectomie brengt men een buisje aan in uw borstkas. De chirurg zoekt dan via een ‘kijkoperatie’ de zenuw op en snijdt hem door. Het resultaat is een warme, droge hand en arm. U zult daar ook niet meer transpireren. Het effect van een chirurgische sympathectomie operatie aan deze zenuwen houdt langer aan dan een chemische sympathectomie. Bij een operatie aan de zenuw in de borstholte kan het effect in de vingers tot ongeveer twee en een half jaar duren. U hebt wel kans op verschillende vervelende bijwerkingen: droge handen, een hangend ooglid en overmatig zweten op de romp. Door een operatie aan de zenuw in de buikholte blijft het fenomeen van Raynaud aan de tenen soms definitief weg. Maar ook hierbij hebt u weer meer kans op ernstige bijwerkingen, zoals impotentie en storingen in de functie van de blaas.

Behandeling met massage
• Het geven van een bindweefselmassage. Door de massage verbetert de doorbloeding en ontspannen de bloedvaten.

Gebruik medicijn en therapietrouw

• Het is belangrijk dat u de medicijnen inneemt zoals ze zijn voorgeschreven. Om uw ziekte goed onder controle te krijgen, is het zeer belangrijk dat u uw medicijnen dagelijks op vaste tijden inneemt. Als u dat niet doet, wordt er geen goede concentratie van het medicijn in uw bloed opgebouwd en werkt het medicijn daarom minder goed.
• Heeft u moeite met onthouden, wanneer en hoeveel van uw medicijnen u dagelijks moet innemen? Koop dan een medicijn dispenser, waarin u uw medicijnen per dag kunt sorteren.
• Heeft u moeite met of bezwaren tegen het innemen van de aan u voorgeschreven medicijnen, bijvoorbeeld vanwege eventuele bijwerkingen? Dan kan dat er toe leiden, dat u de medicijnen niet meer regelmatig inneemt. Bespreek dit met uw arts!

Gebruik medicijnen
De arts zal bij problemen kijken naar:
• de dosering en hoeveelheid medicijnen die u gebruikt.
• overschakelen naar een ander medicijn van hetzelfde type of een volledig nieuw type medicijn.
• combinatie van verschillende medicijnen op hetzelfde moment.

Uw arts kan u vertellen:
• of het medicijn voor u kan werken.
• hoe u het medicijn het beste kunt gebruiken.
• hoeveel en hoe vaak u het medicijn kunt gebruiken.
• hoe u het medicijn het beste kunt afbouwen.

U moet uw huisarts of specialist altijd vertellen:
• of u andere medicijnen (zelf gekocht of voorgeschreven door een andere arts) gebruikt.
• of u een andere medische aandoening heeft.
• of u binnenkort wordt geopereerd.
• of u eerder een ontstekingsremmende pijnstiller heeft voorgeschreven gekregen, die bijwerkingen gaf bij u.
• of u zwanger wilt worden of zwanger bent.
• of u borstvoeding geeft.
Dit is belangrijk omdat uw huisarts of specialist een zorgvuldige keuze moet maken tussen verschillende medicijnen.

Bijwerkingen
• Alle medicijnen kunnen bijwerkingen hebben bij gebruik, dus vraag uw arts of apotheker welke bijwerkingen u kunt verwachten of lees de bijsluiter.

Verminderen of stoppen
• Als u zelf zou stoppen met een medicijn of het aantal medicijnen zelf zou verminderen, kunnen uw klachten verergeren. Overleg daarom altijd eerst met uw huisarts of specialist als u minder medicijnen wilt gaan gebruiken of wilt stoppen.

Alternatieve behandelingen

Er bestaan veel soorten alternatieve behandelingen. Hiermee worden alle behandelingen bedoeld, die buiten de gewone wetenschappelijke medische zorg vallen. Voor de werking van deze behandelingen is geen wetenschappelijk bewijs geleverd. De alternatieve behandelingen worden ook wel ‘complementair‘ genoemd, omdat ze een aanvulling kunnen zijn op de reguliere medische behandeling door uw arts.
Veel mensen kiezen naast hun reguliere medische behandeling ook voor een alternatieve behandeling. Ze hopen dat dit extra helpt tegen hun klachten of beter helpt om met de klachten om te gaan.

Kan een alternatieve behandeling een vervanging zijn voor uw reguliere medische behandeling?
Nee, als u kiest voor een alternatieve behandelmethode is dat altijd een aanvulling op uw gewone medische behandeling. U moet niet stoppen met uw reguliere behandeling, want anders loopt u onnodige gezondheidsrisico’s. Overleg daarom altijd eerst met uw behandelend arts voordat u met een alternatieve behandeling begint.

Welke alternatieve behandelingen zijn er bijvoorbeeld?
Er zijn heel veel verschillende alternatieve behandelmethoden beschikbaar, die ook gecombineerd kunnen worden. Enkele voorbeelden zijn:
• Chinese geneeskunde (acupunctuur en tai chi).
• homeopathie (producten gemaakt uit planten en mineralen).
• Bowen therapie.
• Ayurveda.
• Bach bloesembehandeling.
• shiatsu-, voetzool- en klassieke massage.
• voedingssupplementen.

Waar moet u op letten?
• Bij veel alternatieve behandelingen is niet aangetoond dat ze daadwerkelijk werken. Als u er voor kiest om een alternatieve behandeling uit te proberen, let er dan op dat uw klachten niet toenemen. Stop met een alternatieve behandeling, zodra uw klachten toenemen.
• Bedenk ook altijd eerst waarom u een alternatieve behandeling wilt volgen.
• Bereid u goed voor door informatie over de alternatieve behandeling op te zoeken en te lezen. Overleg met uw behandelend arts, want bepaalde klachten kunnen verminderen door sommige alternatieve behandelingsmethoden.
• Bepaal zelf in welke alternatieve methode u vertrouwen heeft voor de verlichting van uw klachten en of u eraan wilt beginnen.

Wat kunt u het beste doen bij een keuze voor een alternatieve behandeling?
• Overleg altijd met uw behandelend arts over de alternatieve behandelmethode die u wilt gaan volgen.
• Overleg met uw behandelend arts en met de alternatieve behandelaar of zij met elkaar willen overleggen over uw behandeling.
• Kies een alternatieve behandelaar die een erkende beroepsopleiding heeft gevolgd en bij een beroepsorganisatie is aangesloten.
• Vraag uw alternatieve behandelaar vooraf naar het doel, de duur, de kosten en de risico’s van de behandeling. Hoeveel geld u kwijt bent, hangt af van welke behandeling u kiest, hoelang deze duurt en hoe u verzekerd bent.
• Stop niet met uw reguliere medische behandeling, want uw klachten kunnen hierdoor verergeren.
• Weeg tijdens een behandeling af of u wilt doorgaan of stoppen als uw klachten erger worden, als u geen effect van de alternatieve behandeling merkt of als u bijwerkingen krijgt.

Waarom is letten op uw voeding belangrijk?

• Gezonde voeding is belangrijk om de vitamines en mineralen en andere voedingsstoffen binnen te krijgen, die uw lichaam nodig heeft.
• Overgewicht levert risico’s op voor uw gezondheid en ziekteverloop. Bij reuma speelt overgewicht bijvoorbeeld een belangrijke rol bij artrose in knieën, heupen en enkels. De druk op uw gewrichten is dan gewoon te groot. Gezond eten en genoeg beweging (een sport beoefenen en actief in huis en buitenshuis) kan helpen om uw overgewicht te verminderen of tegen te gaan.
• Een gezond eetpatroon is dus altijd belangrijk en de diëtiste kan u daarbij ondersteunen met de juiste voedingsadviezen.

Wat is een gezond eetpatroon?
Met een gezond eetpatroon krijgt uw lichaam de juiste hoeveelheid goede voedingsstoffen binnen, die het nodig heeft. U eet de hoeveelheden, die uw lichaam nodig heeft. De diëtiste kan u daarbij ondersteunen met de juiste voedingsadviezen. Kijk op de Schijf van Vijf van het Voedingscentrum. U kiest uit ieder vak wat u wilt eten en u kunt iedere dag een andere keuze maken en variëren met uw eten. Let op de aanbevolen hoeveelheden per vak en doe dat iedere dag. Kijk op http://www.voedingscentrum.nl
De 5 vakken van de Schijf van Vijf zijn:
• Groente en fruit
• Brood, graanproducten en aardappelen
• Vis, peulvruchten, vlees, ei, noten en zuivel
• Smeer- en bereidingsvetten
• Dranken

Waar kunt u advies krijgen voor een gezond eetpatroon?
• Op de website van het Voedingscentrum kunt u terecht voor betrouwbare adviezen over gezond en gevarieerd eten.
• U kunt advies vragen aan uw huisarts of een diëtiste. De huisarts kan u door verwijzen naar een diëtiste. Sommige diëten kunnen mogelijk gericht tegen uw klachten helpen. Overleg met uw huisarts of diëtiste als u een bepaald dieet wilt proberen. En let erop dat u geen belangrijke voedingsmiddelen weglaat uit uw dagelijkse eetpatroon.

Wat kunt u doen bij een pijnlijke of droge mond?
Soms kunt u om verschillende redenen last van een droge of pijnlijke mond hebben. Tips:
• door te kauwen (op bijvoorbeeld stukje komkommer, suikervrij snoepje of kauwgom) en te zuigen (ijsklontje) worden de speekselklieren gestimuleerd om speeksel te produceren.
• een goede mondverzorging is belangrijk: goed tandenpoetsen, flossen en het gebruik van mondwater.
• spoel uw mond regelmatig, drink kleine beetjes water en gebruik eventueel een mondsproeier.
• laat hete dranken eerst wat afkoelen.
• gebruik ijs of koude gerechten, want koude verdooft de pijn.
• gebruik geen scherpe kruiden en specerijen, vruchtensap, koolzuurhoudende frisdranken, alcoholische dranken, erg zoute etenswaren en zure etenswaren.
• etenswaren met harde korstjes, noten, botjes en graten kunnen wondjes veroorzaken.
• gebruik bij de warme maaltijd soep, jus of saus om het eten smeuïger te maken.
• smeerkaas, smeerbare paté of salade, jam of honing op brood, pap, drinkontbijt en vla slikt bijvoorbeeld gemakkelijker door dan droog beleg.
• als u gemalen of vloeibare voeding moet gebruiken, kunt u met een mixer uw maaltijd vermalen met wat extra vocht.

Bij sommige vormen van reuma of gebruik van bepaalde medicijnen kunnen darmklachten voorkomen. De darmklachten kunnen ontstaan door de invloed van bepaalde medicijnen op de voedselopname. Andersom kan het voedsel, dat u eet, effect hebben op de werking van uw medicijnen.

Voedingssupplementen, visvetzuren, glucosamine en vitamine D?
• Voedingssupplementen zijn verkrijgbaar als pillen, poeders, druppels, capsules of drankjes en zijn bedoeld als aanvulling op onvoldoende dagelijkse voeding. Ze bevatten vitamines, mineralen of bio-actieve stoffen. Deze synthetische of geïsoleerde vitamines, mineralen of bio-actieve stoffen hebben dezelfde werking als de vitamines en mineralen die al van nature in uw eten en drinken zitten.
Veel mensen kiezen naast hun dagelijkse voeding voor een extra aanvulling op hun eetpatroon. De gebruikers van voedingssupplementen geven aan, dat ze positieve effecten van het gebruik van bepaalde kruiden, vitaminen en mineralen ervaren. Het lichaam neemt de voedingsstoffen in pillen gemakkelijker op dan de voedingsstoffen in eten. Maar als u gezond en gevarieerd eet, heeft u geen extra voedingssupplementen nodig, want u krijgt al voldoende voedingsstoffen, mineralen en vitamines binnen. Meld altijd aan uw huisarts en apotheker, dat u voedingssupplementen gebruikt.
• Visvetzuren lijken een licht ontstekingsremmend effect te hebben bij een hoge inname ervan. Er is vooral onderzoek naar gedaan bij reumatoïde artritis. Het advies is om twee keer per week vette vis te eten.
• Glucosamine kan als een milde pijnstiller werken bij artrose in de knie, maar stopt de artrose niet.
• Ons lichaam maakt vitamine D natuurlijk aan onder invloed van het zonlicht buitenshuis. Vitamine D heeft mogelijk een gunstige werking bij ontstekingsreuma, maar dat is nog onvoldoende bewezen. Mensen met lupus erythemathodes (LE), die weinig buiten komen vanwege huidklachten, wordt aangeraden om vitamine D te gebruiken via voorschrift van de arts. Vitamine D wordt ook voorgeschreven voor een betere opname van calciumtabletten bij artrose en osteoporose.

Omgaan met Raynaud

• Let op het vermijden van grote temperatuurwisselingen. Draag in huis warme kleding en trek een extra trui aan als u naar koudere kamers gaat. Zorg ervoor dat er ook in de zomer geen deuren of ramen tegen elkaar openstaan, want tocht kan vaatkrampen opwekken. Als u een bad hebt, gebruik het dan, want de warmte van een douche is veel minder gelijkmatig. Stap altijd in een warm bed met een kruik of een elektrische deken. Verwarm uw woning gelijkmatig; een centrale verwarming is het beste.
• Zorg goed voor uw huid. Als het buiten koud is, doet u er goed aan de huid van uw gezicht en van uw handen en voeten soepel houden. Wondjes aan vingertoppen en tenen genezen moeilijker bij gebrek aan een normale hoeveelheid zuurstof door de slechte doorbloeding. U kunt een dieper wondje goed schoon houden door het dagelijks onder een lauwwarme douche uit te spoelen. Dep het daarna droog met een schone katoenen handdoek en dek het af met verband dat niet aan de huid blijft plakken. Daaroverheen kunt u “vingerhoedsverband” doen, een soort kapje over de vingertop. Gebruik géén zalf, omdat onder de zalf een infectie kan ontstaan.
• Drink weinig alcohol en eet gezond. Het drinken van alcohol beperken tot: voor mannen maximaal twee glazen en voor vrouwen één glas per dag. Zorg voor een gezond gewicht; als u te mager bent, krijgt u een tekort aan onderhuids vetweefsel en om de kou te weerstaan heeft het lichaam ook voedsel als brandstof nodig.
• Blijf in beweging. Beweging verbetert de doorstroming van het bloed in uw lichaam.
• Rook niet. Als u rookt, krijgt u noradrenaline in uw bloed; deze stof zorgt ervoor dat de bloedvaten samentrekken. Daarnaast daalt de temperatuur in uw armen en benen twee of drie graden Celsius bij elke sigaret, sigaar of pijp; pas na 24 uur is die temperatuur weer normaal.
• Leer omgaan met emoties en stress. Adrenaline is een stof die ervoor zorgt dat de bloedvaten samentrekken en komt vrij bij angst, schrik, verrassing, verdriet, ergernis en opwinding. Ook chronische stress zorgt voor een verhoogd adrenalineniveau. Probeer dus zo ontspannen mogelijk door het leven te gaan. Gun uzelf rust, leer grenzen stellen en probeer erachter te komen welke factoren bij u een aanval uitlokken. Als u toch een aanval krijgt, verwarm dan uw handen door ze in uw mouwen te steken, onder uw oksels of tussen uw benen. Pas op met warm water en de (centrale) verwarming. Het is beter om uw handen geleidelijk op te warmen. Het gevoel in uw handen kan minder zijn en u kunt zich gemakkelijker bezeren.
• Vermijd het gebruik van bepaalde medicijnen. Bepaalde medicijnen tegen migraine, hoge bloeddruk of een hartaandoening kunnen de bloedvaten vernauwen. Vooral bètablokkers en ergotamine kunnen bij sommige mensen het secundair fenomeen van Raynaud veroorzaken. Er zijn nog meer medicijnen die een nadelige invloed kunnen hebben, vooral verkoudheidsmiddelen met efedrine.
• Draag de juiste kleding om uw lichaam goed warm te houden. Draag meer lagen kleding over elkaar, dat is beter voor de isolatie en het opnemen van transpiratievocht. Draag handschoenen en warme sokken bij afkoeling en kou. Is het koud buiten, maak uw sokken en (hand)schoenen dan binnen eerst even warm.
• Zorg voor een goede werkomgeving. Een beroep waarbij u veel buiten moet zijn, in een koude of tochtige ruimte moet werken, of waarbij u lang moet zitten, kan minder geschikt voor u zijn. Dit kan betekenen dat u uw klachten niet alleen met uw eigen arts bespreekt, maar ook met uw werkgever en met de arbodienst. Trek bij natte klusjes in het huishouden rubberen handschoenen aan en vermijd koud water. Doe handschoenen aan als u iets uit de diepvries pakt. Pas op met zware boodschappentassen; de handvatten knellen de bloedstroom naar uw vingers af. Gebruik een boodschappenkarretje, een rug- of schoudertas of een fietstas.

Bron video

Demystifying Medicine I Exploring Raynaud’s Phenomenon I https://youtu.be/beXQZBJC6Lc